[vc_row][vc_column][vc_column_text]یادداشت روز: محمد امین خوش نیت
آذرقلم: بی هیچ اغراق و قلب واقعیتی ایرانیان را باید سرآمد علم مدیریت در جهان به شمار آورد . هنوز که هنوز است اصول مدیریت ایرانیان در دوران باستان را می توان در چهار گوشه این کشور و حتی کشورهای همسایه مشاهده کرد. از بیستون گرفته تا تخت جمشید و از منشور حقوق بشر کوروش تا ابداع سریعترین چاپارها برای انتقال پیامها و اخبار و نیز تاسیسات فاضلاب تاریخی در برخی شهرها ، برج و باروها و قلعه های تاریخی آذربایجان نشان از قدرت و توانمندی ایرانیان در کشورداری داشته است.
بعد ها و با الهام از آموزه های دینی و شیعی این مدیریت رنگ و بوی معنویت گرفته و هنر ایرانی و روح معنوی با یگدیگر ممزوج شده و مدیریتی بی نظیر در امر کشور داری، جهاد و سیاست ورزی ابداع شده است . قائم مقام فراهانی، امیرکبیر، مصدق و ده ها نمونه دیگر از الگوهای مدیریت ایرانی _ اسلامی تاریخ ما هستند که کم و بیش خاطرات و روایات بسیاری از شیوه ی مدیریتی آنان را شنیده یا خوانده ایم و به خاطر انتسابشان به برخی گروه های سیاسی و چه بسا متناقض با دیدگاه امروزی ها، ممکن است شاهد برخی واکنش ها هم باشیم.
چهل ستون و میدان نقش جهان اصفهان و میدان صاحب الامر تبریز نمونه هایی عینی از تجلی اراده و بازتاب مدیریت ایرانیان مسلمان در پهن دشت ایران است .
در دوران معاصر و سه دهه اخیر نیز نمونه های بسیاری می توانید از مدیریت ابتکاری و فداکارانه ایرانی _ اسلامی مشاهده کنید. شهید رجایی، شهید باکری،شهید همت و ده ها شخصیت دیگر همواره چون ستارگانی بر پیشانی مدیریت ایرانی می درخشند. مدیریت خلاقانه و کارآمد جوانان پاکباخته در عرصه ی جبهه و جنگ و اداره ماشین جنگی ایران در طی هشت سال دفاع مقدس اوج تدبیر و تدبر و تلفیق همزمان تفکر و ایثار و خدمت است.
مدیریتی مبتنی بر الگوهای شهادت طلبانه حسینی و اخلاص و همت که نتیجه ی آن به رغم گذشت بیش از دو دهه به عنوان الگوهای مدیریتی تاثیر گذار از آنها یاد می شود .
اما اکنون و در آغازین سالهای هزاره ی سوم که کشور ما بیش ار هر چیز به مدیریتی نوین و کار آمد با بهره وری بالا نیازمند است مدیریت حاکم بر بسیاری از سیستم های اداری و اجرایی ما توقعات را برآورده نمی کند .
نوعی بدبینی مسری نسبت به عملکرد مدیران در هر رده و پست و جایگاهی در بین مردم ما رخنه کرده که حاصل آن بی اعتمادی به حرکت سیستمی و هدفمند است .
واقعیت تلخ آن است که مدیریت از نوع مدل «ایرانی» با آنچه که در آکادمی ها و مراکز علمی مدیریت در سطح جهان آموزش داده می شود ، فرق و توفیر بسیار دارد. مدیریت مدل ایرانی ما بیشتر بر مبنای تظاهر و تفاخر است نه کارکردها و ساختارها. چارچوب مدیریت سیستمی ما همانند پازلی است که یک شبه چیده می شود. همه ی اجزا به سادگی و بدون توجه به کارکرد هر جز در کنار هم چیده می شود. آخرین پازل که همان «مدیر انتصابی» است نقش تعیین کننده دارد. رنگ، اندازه، طرح آن پازل، همان منش، مدرک، وابستگی و تعلقات گروهی و جناحی مدیر جدید است که ممکن است با آنچه که مدیر قبلی داشته در تعارضی ۱۰۰ درصدی باشد.
یعنی مدیریتی بی برنامه !
دیوار های بی اعتمادی بین بدنه ی جامعه و مدیریت های ما بسیار بالا آمده تا آنجا که بسیاری از ما مدیریت ایرانی را با عباراتی منفی نظیر: اتلاف وقت، فرصت طلبی، رانت جویی، کم کاری، ثروت جویی و قدرت طلبی و یارگیری برابر می دانیم . بدعت ناروا و آفتی که با آن فرهنگ پیشین و دیرین فاصله ی بسیار دارد .
اما چه بسیار مدیرانی که به رغم همه ی آن شرایط دشوار ،کمبود ها و مطالبات انباشته شده ی مردمی در کنار فضاهای مسموم و شبهه آلود ایجاد شده علیه مدیریت ایرانی باز دل در گروی اصلاح شیوه ها و بهبود شرایط بسته و مخلصانه در راه خدمت به مردم تلاش می کنند .
اتهام و افترا ها در این وادی بسیار گران و فراوان است . برخی تاب تحمل ندارند و عطای کار در این فضا را به لقایش می بخشند.ترجیح می دهند آن همه کوله بار تجربه و اندوخته را با خود به گوشه ی عزلت برده راه سکوت و انفعال پیش گیرند اما برای برخی دیگر اوضاع کاملا متفاوت است به باور این عده دوران کوتاه مدیریت فرصت مغتنمی است برای بسیاری از کارهای دیگر !!از ثروت اندوزی گرفته تا تحصیل رایگان و کسب مدرک بالاتر و یارگیری برای مناصب و قدرت های بالاتر !
با این حال مدیریت از نوع ایرانی آن اکنون با چالش ها و آفت های بسیاری روبروست.
سایه اندازی برخی مولفه ها و شرایط گزینشی در انتخاب مدیران به نوعی بر آسیب پذیری مدیریت ایرانی دامن زده است. برخی را عقیده بر این است که فیلتر انتخاب مدیران در حال حاضر خود نیاز به یک پالایش اساسی دارد !
با نگاهی به عقبه مدیریت “مدل ایرانی” از زمان هخامنشیان که ادعای مدیریت جهانی را می کرد تا حال حاضر که برخی مدیریت های ما به صورت موروثی و دایمی درآمده و برخی دیگر مدیریت های “یک شبه ” را رقم زده می توان نتیجه کار را در خروجی عملکرد سیستم ها و ادارات مشاهده کرد .
معیار های انتخاب مدیران ما باید متحول شود و این همان خواسته ی اساسی مردم ماست . که اگر این رویداد مثبت به بهترین شیوه ی ممکن و بر اساس ساختار های علم مدیریت در جهان و ارزش های دینی و ملی ما صورت پذیرد قطعا میوه آن نیز شیرین خواهد بود میان بری برای رسیدن به همه ی آرمانها و اهداف عالیه و برنامه ریزی های مجلد شده ی قفسه های بایگانی !
تنها در این صورت است که می توان به حل بسیاری از معضلات جامعه و خیز پرشتاب به سوی آبادی و ترقی و توسعه متوازن در سطح جهان دست یافت[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]