یادداشت: زهرا عبدالله میرزائی
آذرقلم: کسب روزی حلال در اسلام اهمیت زیادی دارد، بطوریکه اسلام کار را یک نوع جهاد در راه خدا می داند؛ پیامبر گرامی اسلام (ص) فرموده اند: «کسی که در راه کسب روزی حلال برای خانواده اش تلاش کند، مجاهد و حرکت کننده در راه خداست.»
با توجه به اهمیت موضوع کسب روزی حلال، به نظر می رسد کسانی هم که مانع این امر شوند، عواقب خوشی در انتظارشان نیست…
«نان کسی را آجر نکنیم!» از ضرب المثل های ایرانی است که شاید اکثر ما، در دوران نوجوانی حداقل یکبار این توصیه را از بزرگترهای خودمان شنیده باشیم اما شاید آن دوران، اهمیت موضوع را آنچنان درک نکرده ایم و حال پس از سالها که خود وارد فضای اجتماع و کاری شده ایم بهتر مفهوم این ضرب المثل را درک می کنیم…
عوامل زیادی در آجر کردن نان افراد دخیل هستند ولی زیرآب زن ها در این میان نقش برجسته تری دارند؛ نقشی که به واسطه حمایت مدیران بالادستشان نیز پر رنگ تر می شود.
در منابع مربوط به ریشه های تاریخی ضرب المثل های ایرانی، ریشه اصطلاح زیرآبش را زدند به این صورت بیان شده است: «زیرآب، در خانه های قدیمی تا کمتر از صد سال پیش که لوله کشی آب تصفیه شده نبود معنی داشت. زیرآب در انتهای مخزن آب خانه ها بوده که برای خالی کردن آب، آن را باز می کردند. این زیرآب به چاهی راه داشت و روش باز کردن زیرآب این بود که کسی درون حوض می رفت و زیرآب را باز می کرد تا لجن ته حوض از زیرآب به چاه برود و آب پاکیزه شود. در همان زمان وقتی با کسی دشمنی داشتند، برای اینکه به او ضربه بزنند زیرآب حوض خانه اش را باز می کردند تا همه آب تمیزی را که در حوض دارد از دست بدهد. صاحب خانه وقتی خبردار می شد خیلی ناراحت می شد چون بی آب می ماند. این فرد آزرده به دوستانش می گفت: “زیرآبم را زده اند.”»
شاید برای تعداد زیادی اتفاق افتاده باشد که در محیط کارشان در دام و نقشه زیرآب زن ها گرفتار شده و لطمه های روحی و جسمی آنرا کاملاً درک کرده باشند اما افرادی که در این حرفه حرفه ای! زیرآب زنی مشغول به کار هستند و از این راه موقعیت شغلی خود را نیز ارتقاء می دهند هرگز طعم این نامردی را نچشیده اند که به این راحتی حاضرند همکاران محیط کارشان، این طعم را بچشند…
فعالیت زیرآب زن ها در محیط های کاری، ارتباط مستقیمی با حمایت سفت و سخت مدیران بالادست آن محیط ها دارد؛ حمایتی که اگر نبود و نباشد و حتی تبدیل به تنبیه زیرآب زن ها شود مطمئناً که چنین افرادی، قدرت خودنمایی پیدا نخواهند کرد…
نمیدانم طعم روزی ای که با آجر کردن روزی دیگری به دست می آید چگونه است! ولی می دانم که اگر زیرآب زن ها خود، روزی گرفتار زیرآب زن ها شوند، بهتر طعم تلخ نان آجر شده را می فهمند…
امام صادق (ع) می فرمایند: کسی که مومنی را ناراحت کند پس دنیا را به او بدهد کفاره گناهش نمی شود و از این بابت اجری هم نصیبش نمی شود (مستدرک الوسائل، جلد ۲، صفحه ۱۰۲).
و حرف آخر اینکه «چاه نکن بهر کسی، اول خودت بعداً کسی»…