[vc_row][vc_column][vc_column_text]آذرقلم: طرح مقاوم سازی و مرمت مسجد جامع کهن تسوج با حضور مسئولان شهری و استانی برگزار شد.
به گزارش آذرقلم، علیرضا قوچی، معاون اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی در این جلسه که مرمت، مقاومسازی و محوطهسازی مسجد جامع کهن تسوج و مباحث ترک برداری و شل شدن پایههای ضلع شرقی مسجد جامع مورد بررسی قرار گرفت، با اذعان بر اینکه تسوج تنها شهری در استان است که بدون آنکه مرکز شهرستان باشد دارای بافت تاریخی مصوب است، افزود: مسجد جامع تسوج همانند برلیان بوده و تنها مسجد دوره ایلخانی است که در سطح استان یا شاید در ایران سر پا ایستاده و کاملا دست نخورده باقیمانده است.
وی، مرمت مسجد جامع تسوج رو از اولویتهای سازمان در سال ۱۴۰۱ عنوان کرد.
رضا طوسی، مدیر کل دفتر فنی، امور عمرانی و حمل و نقل ترافیک استانداری آذربایجان شرقی نیز با اشاره هندسی بودن شکل مسجد و بینظیری آن در دنیا، بیان کرد: قرار گرفتن حمام تاریخی و بازار بزرگ بر شانههای مسجد بر شکوه و اهمیت قدمت آن زیبایی خاصی داده است و وجود درخت چنار تنومند که جز آثار ثبت شده است نیز نشان از قدمت بسیار بالای مسجد دارد.
وی افزود: امید است با مرمت و مقاومسازی مسجد جامع و آزادسازی فضاها و معابر اطراف و تکمیل زنجیره محور تاریخی حمام و مسجد و بازار شاهد یک مجموعه کامل گردشگری در استان و ایران عزیز باشیم. شهرستان شبستر با توجه به پتاسیلهای گردشگری شهر تسوج و سایر شهرهای شهرستان، میتواند به قطب گردشگری استان و کشور تبدیل شود.
آخوندی، معاون دانشگاه هنر اسلامی تبریز نیز گفت: همان طوری که انسان در بیماری به پزشک نیاز دارد، این بناها هم به متخصص نیاز دارند با این تفاوت که انسان با شرح حال خود در تشخیص بیماری و درمان به پزشک کمک میکند در بناهای تاریخی باید بررسیهای همه جانبه و آزمایشات متعدد انجام گیرد تا زوایای آن مشخص و اقدامات بهینه انجام شود.
وی افزود: نباید به مرمت بناها فقط دید جزئی و مقطعی داشت و باید نگاه اساسی و همه جانبه به مسئله داشته باشیم و اینکه چطور برنامهریزی کنیم که بتوانیم این میراث ارزشمند را حفظ کنیم.
دکتر نجف قراچورلو، رئیس پژوهشکده توسعه و برنامهریزی جهاد دانشگاهی آذربایجان شرقی نیز با اشاره به پتانسیلهای پژوهشی و تخصصی پژوهشکده توسعه و برنامهریزی جهاد دانشگاهی، اظهار کرد: در کنار توجه به مرمت و مقاومسازی این بنای مهم تاریخی باید سایر مولفههای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به منظور احیای و توسعه گردشگری شهر و منطقه در نظر گرفته شود و پژوهشکده آماده هرگونه همکاری در بازآفرینی و مرمت بناهای تاریخی و فرهنگی شهر تسوج است.
حجتالاسلام بجانی، امام جمعه تسوج نیز اظهار کرد: مسجد جامع تسوج از جایگاه ویژهای در بین مردم شهر تسوج برخوردار است و بایستی مرمت و مقاومسازی این بنای تاریخی تسریع یابد.
جواد کلاهدوزان، از خیرین پیشکسوت تسوج نیز با بیان اینکه این بنا جز شناسنامههای آذربایجان و ایران است و آسیب وارد شدن به این بنای عظیم کهن ایران زمین خسارت غیر قابل تحمل را رقم میزند، گفت: از اسفند ماه سال گذشته پیگیریهای لازم انجام گرفته و این جلسه هفتمین جلسه کارشناسی است و از کلیه مقامات کشوری و استانی ذیصلاح میخواهیم در مرمت و مقاومسازی و محوطه سازی سرعت بخشیده شود تا شاهد حوادث ناگوار نباشیم.
مسجد جامع تسوج بهعنوان یکی از شاخصترین آثار باستانی شهر تسوج از زیبایی و جذابیت خاصی بهره میبرد. این اثر ارزشمند تاریخی در دوره تیموریان ساخته شده و چندین بار مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. با وجود عمر بسیار، همچنان از این مسجد برای برگزاری نمازهای روزانه استفاده میشود. این اثر تاریخی در تاریخ اول فروردین سال ۱۳۴۷ هجری شمسی و با شماره ۷۸۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
قدمت مسجد جامع تسوج به دوره تیموری برمیگردد. اگر به پیشانی در ورودی مسجد نگاهی بیندازید، کتیبه فرمانی را خواهید دید که در سال ۹۸۹ هجری قمری با استفاده از خط ثلث برجسته و زیبا روی سنگ فلفلی یک پارچه نقر شده است.
مرحوم «کارنگ» در یکی از کتابهای خود، این کتیبه را به سلطان محمد صفوی نسبت دادهاند. ولی از طرفی در منابع اینگونه آمده که سلطان محمد دو سال قبل از تاریخ این کتیبه در گذشته است. بنابراین در کل باید اشاره کنیم که در مورد سازنده این مسجد نمیتوان اظهار نظر قطعی کرد.
متن کتیبه فرمان بهصورت زیر است:
فرمان همایون شرف تقاذ یافت آنکه چون همگی همت عالی نهمت همایون ما بر آن مصروف است که در زمان دولت ابدی الاتصال، آثار خیر و احسان در میان طبقات انام انتشار یافته عموم رعایا و برایا در کمال فراغت و رفاهیت اوقات گذرانیده از روی امیدواری تمام در ازدیاد و دعاگویی دوام دولت ابد مقرون افزایند. لهذا در این وقت بنابر کمال توجه خاطر به رفاه حال مردم تسوج از ابتدای پیچی ئیل مقدری محترفه و کوزهفروشی قصبه مذکور که ابواب جمع اوست به تخفیف مقرر و تصدق کرده ثواب آن را به ارواح مقدسه حضرات چهارده معصوم صلواتالله علیهم اجمعین هدیه نمودم و مستوفیان کرام دیوان، رقم این عطیه اعلی را در دفاتر خود ثبت و مقدوم گردانیده، از جمع اخراج کرده از تیول باطل دانند. عمال و متصدیان دیوانی اکلای حب المسطور مقرر دانسته یک دینار و یک مزبار بههیچوجه منالوجوه بهعلت مال وجوهات و اخراجات و غیره و به مراسم و رسم که باشد، بر اصناف مذکور در این، حواله نکنند.
از این متن کاملا مشخص است که شهر تسوج و رضایت مردمان آن اهمیت زیادی برای شاه صفوی داشته است.
معماری مسجد جامع تسوج
مسجد در حقیقت دو در ورودی دارد، ولی در سمت غرب کوچک بوده و در حال حاضر کارایی خود را از دست داده است. برای ورود به مسجد میتوانید از در دوم آن که در وسط بازار تسوج قرار دارد، استفاده کنید. این در به یک خانه باز میشود که دارای باغچه است. به اینجا که رسیدید، در سمت غرب وضوخانه و در سمت شرق بازار دکاکین موقوفه مسجد و در شمال حیاط دکانهای بازار را خواهید دید. در یک نگاه کلی مسجد جامع تسوج از بخشهایی همچون گنبد، صفه روباز برای نماز جماعت، سرداب مقبره، شش حجره مخصوص طلبهها و یک باغ در بخش جنوبی تشکیل شده است.
وارد محوطه مسجد میشویم. در دو طرف در ورودی مسجد دو مناره به چشم میخورند که فاقد کلاهک هستند و راهپلهای مارپیچ دارند. منارهها دچار آسیب دیدگیهایی شدهاند. یک درخت چنار سرزنده نیز در جلوی مناره غربی مسجد کاملا جلب توجه میکند.
ابعاد مسجد جامع تسوج در حدود ۳۲ در ۳۵ متر است. به عبارت دیگر مسجد مساحتی بالغ بر ۱۱۲۰ مترمربع دارد. در ساخت این مسجد از بیست و چهار عدد ستون استفاده شده که چهار عدد از آنها آجری هستند، ولی بقیه ستونها از جنس سنگ بوده و از سرستونهای مقرنس سنگی زیبایی نیز برخوردارند.
اگر به دو سمت شرقی و غربی مسجد نگاهی بیندازید، بخشهای بزرگی را میبینید که «خواجهنشین» نام دارند. این خواجهنشینها دارای ۴ متر طول و کمی بیش از ۵ متر عرض هستند. همچنین مسجد جامع تسوج دارای زیرزمین یا سرداب در دو سمت است که بخشی از آن با قطعات شکسته کلوخ و آجر پر شده است.
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]