نگارنده: محمد بابا آهنگر
آذرقلم: در عصر حاضر صنعت گردشگری به عنوان بزرگترین صنعت جهان امروز یکی از ارکان توسعه پایدار محیطی ضمن جلب مشارکت جامعه محلی در توسعه اقتصاد ملی، در بعد اقتصادی، گامی جهت کاهش فقر با توسعه مراکز اشتغال کوچک ،افزایش و تغییر شکل منابع در معرض خطر به سمت منابع پر بازده و همراه با سودمندی و توزیع درآمد برعی دارد و در بعد اجتماعی نیز باعث کارآفرینی و جلوگیری از مهاجرت، ارتباطات بیشتر روستائیان با سایر جوامع و فرهنگ های متنوع و شناساندن هویت محلی و رفاه و نهایتاً ایجاد توسعه مناطق روستایی و شهرهای کوچک می گردد. نتیجه این امر توسعه پایدار این مکان ها، گسترش امکانات و بهبود شرایط زندگی نسل کنونی و نسل های آتی اقشار آسیب پذیر روستایی است.
تنوع بخشی به اقتصاد، بالابردن شاخص های توسعه انسانی، مشکلات ناشی از صنعتی شدن و آلودگی بیش از حد استانداردشهرها، مهاجرت های روستایی، افزایش بهره وری و کارآمدی نیروی انسانی، اشتغال زایی، تعامل فرهنگ ها و گفتمان ها و حفظ محیط زیست و در مجموع توسعه پایدار از دغدغه هایی است که جهان امروز با آن روبروست، کشورهایی که به متنوع سازی اقتصاد روی آورده اند و می خواهند خود را از اقتصاد تک پایه ای برهانند در جست و جوی شناخت راه های جدید هستند. یکی از این روش ها، گردشگری است که اغلب کشورها آن را در برنامه های توسعه ملی خود گنجانیده اند.
توریسم روستایی و شهرهای کوچک و تاریخی که سابقه مرکزیت منطقه ای و بخشی در گذشته داشته اند می تواند از یک سو به رشد اقتصادی و تنوع فعالیت های روستایی و از سوی دیگر با جذب مازاد نیروی انسانی، به ایجاد اشتغال و درآمدزایی برای ساکنان روستاها و کمک کند و فرصتی برای توسعه همه جانبه قلمداد شود.
سکونت های کوچک شهری و روستایی به دلیل مشکلاتی چون مهاجرت، پایین بودن سطح اشتغال، مشکلات کشاورزی و فقدان یا کمبود زیربناهای رفاهی و خدماتی مواجه هستند.
این در حالی است که اکثر این سکونتگاه ها به لحاظ موقعیت مکانی و دائمی عناصر مهم جذب گردشگر، مانند مناظر طبیعی، آثار تاریخی، تنوع اقلیمی، آداب و سنن اجتماعی زمینه مناسبی برای توسعه فعالیت گردشگری دارند. دست یابی به چنین هدفی مستلزم شناخت، سیاست گذاری، تدوین برنامه عملیاتی، برنامه ریزی و مدیریت در چهارچوب فرایند توسعه پایدار می باشد.
بسیاری از ساکنین شهری علاقه مند هستند که از محیط شلوغ و آلوده شهری به محیط آرام و پاکیزه بروند و بسیاری افراد برای حفظ سلامتی و آرامش خاطر، گردش در مناطق روستایی را انتخاب می کنند. از طرفی گسترش آگاهی های عمومی از گذشته تاریخی انسان، مردمان امروز را به دیدن آثار باستانی و تاریخی سوق داده است.
در این مقاله سعی شده به معرفی و شناساندن یک روستا در قالب گردشگری روستایی با رویکرد گردشگری پایدار و سرمایه گذاری جهت تبدیل قابلیت ها و پتانسیل های این روستا به یک روستای هدف گردشگری بپردازد.
روستای الماس پای دامنه جنوبی میشو و نزدیک به بلند ترین قله آن یعنی علی علمدار در نزدیک شهرتاریخی تسوج در استان آذربایجان شرقی قرار دارد. این روستای پایکوهی بر اثر سیل ویرانگر سال 1377 خورشیدی به طرز فجیعی تخریب شد و چهارده نفر از اهالی آن در این حادثه جان خود را از دست دادند. این حادثه باعث شد روستا به طور کلی محل اسکان خود را تغییر داده ودر پایین تر از محل قبل در محل امن و دور از مسیر سیل به صورت یک شهرک احداث گردید و تمامی اهالی این روستا هم اکنون در محل جدید اسکان یافتند.
بخش قدیمی روستا شکل قدیمی و بکر خود را حفظ کرده و همین ویژگی برنامه ریزی اکوتوریسم را در چنین محیطی امکان پذیر می سازد.
پتانسیل های روستای الماس:
- آب و هوای بسیار دل انگیز با بهاری بارانی، تابستانی خنک و زمستانی سرد و برفی
- روستایی پایکوهی در دو طرف دره که رودخانه ای به همین نام در آن جاری است
- قرارگرفتن در مسیر پای قله علی علمدار به عنوان بلند ترین قله کوهستان میشو
- داشتن پوشش گیاهی متنوع طبیعی با تنوع گیاهی بخصوص گیاهان دارویی
- محل مناسبی برای اسکان یک شبه ی تیم های کوه نوردی
- وجود زیارتگاه مذهبی در قله علمدار
- تهیه غذاهای سنتی: تهیه ارگانیک ترین محصولات خشکبار از همین روستا یا بازار خشکبار تسوج
تبدیل این پتانسیل ها به حالت بالفعل نیازمند سرمایه گذاری بخش خصوصی و دولتی است. این پتانسیل فرصت مناسبی است به افراد علاقه مند به سرمایه گذاری در توریسم روستایی بخصوص جوانان و اهالی خود روستا که در شهر های دیگر ساکن هستند و قدرت سرمایه گذاری در این مورد را دارند. افزایش تقاضا برای گردشگری روستایی، قرار گرفتن این روستا در حد فاصل دو شهر پرجمعیت شمالغرب ایران، ارومیه و تبریز و شهر های مهمی چون سلماس، مرند و شبستر چشم انداز خوبی را برای این نوع سرمایه گذاری مقرر کرده است.
تبدیل روستای الماس به روستای هدف گردشگری می تواند برای روستائیان فرصت شغلی ایجاد کرده و نه تنهاجلوی مهاجرت را گرفته بلکه مهاجرت معکوس هم می تواند اتفاق بیافتد. اما این امر باید در راستای توسعه همان چشم انداز روستایی و حفظ محیط زیست آن باشد یعنی اولا فعالیت ها نمایانگر روستا و زیبایی ها، فرهنگ ، تاریخ و حیات وحش آن باشد. ثانیا کسانی که از گردشگری روستایی سود می برند در حفظ محیط زیست روستا سهیم باشند و با حمایت های فرهنگی و عملی از محیط زیست و اجرای سیاست ها و برنامه های تفریحی کیفیت آن را بهبود بخشند.
بی تردید ایجاد چنین فرصتی می تواند برای جوانان و زنان روستایی ایجاد اشتغال کند، باعث تزریق سرمایه به روستا و کاهش فقر با ایجاد یک کانال جهت ارزش افزوده محصولات محلی رشد و حفظ صنایع دستی و غذا های محلی گردیده و روستا را از اقتصاد تک بعدی نجات دهد.همچنین ارتباط بیشتر روستائیان باعث تبادل فرهنگی و تنوع فرهنگی خواهد شد. بر مدیران امور گردشگری است که با شناساندن و معرفی این روستا به صورت مستقیم و غیر مستقیم برای تحقق این امر برنامه ریزی های لازم را مبذول نمائید.
درتهیه و تنظیم این مطلب از مقاله ارزشمند رضا اورمزدی با عنوان توسعه گردشگری روستایی استفاده شده است.
