آذرقلم: جوانی لاغر اندام، با موهایی مجعد و چشمانی که به گودی افتاده اند، چهره ای تکیده، با صورتی لاغر که تا حرف نزده باشد، او را به عنوان یک جوان پرشور و حال می شناسی. اما وقتی ماسک را از روی دهانش بر می دارد و می خواهد از خود و از زندگی اش بگوید، در میان آن دندانهای زرد و فاسد، بوی سیگار و …. و لرزش هماهنگ دست و صدا، گم کردن واژه ها، حکایت دیگری است که پشت این چهره ی جوان و این چشمان درشت اما در هم شکسته پنهان شده است.
«اکبر» 36 سال دارد. دیروز با همسر و پسر نوجوانش دیداری داشتم. نوجوانی مودب و خوش چهره و مادری اهل یکیاز شهرهای دور که هیچ آشنا و فامیلی در تبریز ندارد. این دو جوان، 15 سال پیش زمانی که در دانشگاه یکی از شهرستانهای اطراف تبریز، هم دانشکده ای بودند باهم آشنا شدند. آشنایی کوتاه آنها به ازدواج منتهی شد و دختر دانشجو، به ناچار در تبریز ماندگار شد. دختر جوان موفق شد درس و دانشگاه را به پایان برساند. اما پسر جوان عاشق پیشه، در نیمه راه، اسیر «دام اعتیاد» شد در حالیکه یک ترم بیشتر برای پایان دانشگاهش نمانده بود. قید درس و دانشگاه و مهندس شدن را زد و با چند واحد باقی مانده، ترک تحصیل کرد.
«اکبر» علاقه زیادی به کارهای فنی و مهندسی داشت. حتی زمانی که دانشجو بود به سرعت وارد بازار کار شد و به عنوان کارشناس ناظر، به رغم نداشتن مدارک دانشگاهی و سن کم، توانمندی های خود را در زمینه شبکه آبرسانی که محل آن اغلب در خارج از شهر بود نشان داد. 10 سال پیش در یکی از همین ماموریت ها، حادثه ای برای اکبر اتفاق افتاد که به طور کلی، مسیر زندگی اش را تغییر داد. دست و شانه اکبر در حادثه سقوط از بلندی، شکست و به بیمارستان منتقل شد. اما به جای تحمل درد و چشیدن طعم تلخ دارو و سپری کردن دوره نقاهت، فریب حرف های یکی از دوستان و همکاران را خورد. یکی از دوستان ناباب اکبر به او پیشنهاد کرد که برای کاهش درد و رنج بیماری، اندکی مواد مخدر (هروئین) مصرف کند. و این گونه بود که به سادگی در دام اعتیاد افتاد.
خودش با جملاتی شکسته بسته در این باره می گوید: «قبلاً در مورد اثرات مخرب مواد مخدر چیزهای زیادی شنیده بودم. آنقدر به خودم اطمینان داشتم که فکر می کردم که هرگز معتاد نمی شوم. اما درد شانه شکسته، صبر و تحمل را از من ربود. پیش خودم گفتم: بگذار یک بار امتحان کنم! و برای خودم بهانه آوردم که با یک بار معتاد نمی شوم! اما همان یک بار کار خودش را کرد. درد و عذاب شکستگی به سرعت رفع شد و من، فردا و فرداهای بعد هم بنا به پیشنهاد آن دوست غیربومی، هروئین مصرف کردم، متاسفانه، به شدت درگیر شدم!»
حالا این جوان معتاد بعد از آن که از محل کار خود تعدیل شده، روبروی من نشسته تا از اتفاقات و سرنوشت تغییر یافته اش برایمان بگوید:
***
از پدر و مادر و خانواده ات بگو:
پدرم مدیر بازنشسته یکی از کارخانجات بزرگ تبریز است و مادرم، استاد دانشگاه بود که بازنشسته شده و الان در یکی از موسسات آموزشی به تدریس مشغول است. یک برادر کوچکتر از خودم هم دارم. وضع مالی خوبی داشتیم.
از همسرت بگو:
همسرم واقعاً انسان شریف و مهربانی است. او یک مدت، در مدارس غیرانتفاعی تدریس می کرد. اما متاسفانه، به یک بیماری مبتلا شد و دیگر توانایی کار و تدریس ندارد.
فکر می کنی مقصر اصلی بیماری وی کیست؟
سری تکان می دهد و می گوید: من! … اعتیاد من!
چه مدت است که اعتیاد داری؟
حدود 10 سال
هر روز چند بار استعمال می کنی؟
قبلا دوبار، اما حالا روزی یک بار!
هر روز به طور متوسط چقدر هزینه مواد می کنی؟
حدود یکصد هزار تومان!
در چه تخصص های دیگری کار کردی؟
من دانشجوی موفق و فعالی بودم. حتی از استرالیا پذیرش داشتم. دو سال در باکو کار کردم. یک مدت هم در کار نصب جایگاههای CNG بودم. هم درآمد خوبی داشتم و هم موقعیت شغلی و اجتماعی خوب. حتی تا قبل از اعتیاد، لب به سیگار هم نمی زدم. اما کار زیاد در کوه و بیابان و تنهایی و دوری از خانواده، سبب شد، به این راه کشیده شوم.
مگر هر کس که در بیرون از شهر و دور از خانواده کار می کند، معتاد می شود؟
(سرش را پایین می اندازد و با تاسف می گوید: نه، ولی من ….!
آهی می کشد و ادامه می دهد: همه چیزم را از دست دادم. خانه، خانواده، زندگی، سرمایه …. چایی ش را با دستانی لرزان سر می کشد و می گوید: هنوز هم باورم نمی شود که من معتاد شده باشم. خانواده ای اصیل و تحصیل کرده، همسری وفادار و عاشق پیشه، اما این بلای خانمانسوز، همه چیزم را بر باد داد.
به پزشک نرفتی تا حالا؟
چرا ! یکی دو بار رفتم، اما داروهای تجویزی نیز، اثرات مخرّبی بر روی جسم و روان معتادان به جای می گذارد!
تو از کجا می دانی؟
برای اینکه یک مدت هم در داروخانه کار کردم و نسخه پیچ بودم و اشرافیت کافی نسبت به داروها و اثرات و عوارض آنها دارم! مثلاً شربت متادون و قرص های زیر زبانی، بعد از مدتی کبد و اعضای داخلی را تخریب می کند.
تا حالا شده دستگیر شوی؟
بله. یکبار مأموران کلانتری در خیابان مرا گرفتند. از من تست گرفتند، مثبت شد. مرا به کمپ ارجاع دادند. اما چون در کمپ آشنا داشتم، آزاد شدم!
*حالا چی؟ دوست نداری پاک شوی و به زندگی خوب گذشته ات برگردی؟ دوست نداری پسرت ، از این بوی کثیف مواد راحت شود؟
چشمانش تر می شود. با پشت دستش اشک گوشه چشم اش را پاک می کند و می گوید: به خدا دیگر خسته شدم! از نگاههای بد مردم، از بی اعتمادی و ناراحتی همسرم. از اینکه رابطه ام با پسرم قطع شده و…. دوست دارم!
حالا حاضری به کمپ بازتوانی و اصلاح و ترک اعتیاد بروی؟!
همین حالا، حاضرم!
گوشی تلفن را برمی دارم با یکی از دوستان هماهنگ کرده و بالاخره، با کمپ ترک اعتیاد معتادان، تماس گرفته و او را به کمپ ارجاع دادیم. نور امید در چشمانش برق می زد. این بار امیدوار بود که با اراده ای راسخ بتواند بر اهریمن بنیان کن اعتیاد غلبه کند.
هنگام خداحافظی از او خواستم که بعد از پاک شدن و آوردن برگه آزمایش اش، دوباره پیش من بیاید.
او باید به سر شغل قبلی خود برگردد و سایه اش را بر سر خانواده اش بیفکند. او، تکنسین و جوان ماهری است که اگر به خاک دست بزند طلا می شود. منتظر او می مانیم….!
