آذرقلم: گورستان امامیه یکی از گورستان تاریخی شهر تبریز است که قبور بسیاری از بزرگان و نامآوران آذربایجان از جمله ۱۶۴ شهید، مجاهدان مشروطه و شهدای قیام 29 بهمن تبریز را در خود جای داده است؛ این گورستان در خیابان امامیه تبریز واقع شده است.
به گزارش آذرقلم، این گورستان، قدمتی 120 ساله دارد و زمین آن که بیرون از تبریز و در جایی به نام «یانیخ تپه» قرار داشته، متعلق به بانو «نورالسلطنه»، دختر مظفرالدین شاه و همسر «سید کاظم امامی طباطبایی» است. – سید کاظم، پسر «میرزا یوسف طباطبایی»، بانی «قیزیللی مسجد» تبریز و از رجال درجه یک مملکت در زمان ناصرالدین شاه بود-.
این زمین در سال 1275 به نام گورستان مسلمانان وقف شد، بسیاری از بزرگان از جمله خانواده امامیها در این گورستان دفن شدهاند و معماری آن توسط نوهی خانواده، «حامد امامی» که در قید حیات بوده و از معماران بزرگ و عضو انجمن شهر بوده، انجام شده است.
به جز مزار «ثقهالاسلام» که در مقبرهالشعرای تبریز قرار دارد، مزار تعداد زیادی از شهدای مشروطه مثل «ابراهیم قافقایچی» که در عاشورای 1330 قمری در میدان دانشسرای تبریز اعدام شد، در گورستان امامیه قرار گرفته است. همچنین «میرزا آقا فرشی»، برادرش «غلام حسین فرشی» و «میرزا علی اکبر سراج» مدیر مسئول روزنامه تکامل از سران مشروطیت نیز در این گورستان قرار دارد. افراد مشهوری چون «صمد بهرنگی»، «آیت الله توتونچی غروی»، «میرزا عباسقلی واعظ چرندابی» و «آقا میرزا حسین واعظ» نیز در گورستان امامیه دفن شدهاند.
قبور شهدای مشروطه نیز در این گورستان بوده و متاسفانه مزار شش شهید مشروطه خارج از قبرستان و در وسط بلوار قرار گرفته است، طی بازدید مدیرکل میراث فرهنگی استان و مدیرعامل آرامستانها از گورستان، مقرر شده قبور شهدای مشروطه ساماندهی شود؛ البته مزار تعدادی از شهدا نیز در داخل گورستان قرار دارد.
به گفته اهالی منطقه، این گورستان بسیار بزرگ بوده و حتی پارک مشروطه و بلوار معراج نیز جزوی از گورستان و از موقوفات سید امامی بوده که بعدها به فضای سبز و خیابان تبدیل شدهاند و به همین جهت مزار تعدادی از شهدای مشروطه در وسط بلوار قرار گرفته است.
مقبرههای مسقف در گورستان امامیه تبریز
در این گورستان تاریخی مقبرههای مسقفی نیز میان سایر سنگ مزارها خودنمایی میکنند که مربوط به انسانهای والا و شناخته شده است که به دستور واقف گورستان به شکل خاص طراحی شده است.
یکی از قبور مسقف مربوط به پزشک متدینی است که در روزگار خود بصورت رایگان اقدام به مداوای بیماران میکرده است و به واسطهی این نام نیکو به دستور واقف گورستان در مقبرهای مسقف در وسط گورستان به خاک سپرده شده است؛ نوشتههای رو سنگ مزار وی گویای زندگی پر خیر و برکت این پزشک است.
بزرگترین بنای مسقف موجود در این گورستان نیز مربوط به “سید صمد امامی” واقف گورستان است که در گوشهای از گورستان خودنمایی میکند.
پیکر افراد برجستهای چون فرزند ستارخان “سردار ملی”، کنسول جمهوری ترکیه و بسیاری افراد و مشاهیر دیگر نیز در این گورستان به خاک سپرده شده است.
در گورستان امامیه مسجدی هم وجود دارد که سالها مورد استفاده مردمان قرار گرفته است اما اکنون وضعیت این مسجد مناسب نبوده و در حال تخریب است.
گزارش از: مهری هاشم زاده/ ایسنا