[vc_row][vc_column][vc_column_text]یادداشت: فریبا شیردل
آذرقلم: باغات تبریز از دیرباز شهره آفاق بوده اند. اگر اکنون نام هایی مانند : کوچه باغ، قره آغاج، باغمیشه و توت باغی و …. را می شنویم حکایت از آن دارد که زمانی این کلانشهر، باغشهری بوده که به خاطر همت و اراده و زیباپسندی و طبیعت دوستی مردمانش، درخت و سرسبزی ارج و قربی ویژه داشته و همواره فضای سبز و زندگی در محیط های سبز و پردرخت فرهنگ عامه مردم این دیار بوده است.
هر چند به خاطر رشد سریع شهرنشینی و تبعات ناگزیر آن، برخی از این باغات بزرگ از بین رفتند اما خاطرمان نرود که همه این میراث ارزشمندی که اکنون به دست ما رسیده حاصل دسترنج و شور و عشق مردمانی است که از منافع مادی خود گذشتند تا نام این شهر بزرگ همچنان با نام هایی که روح زیبایی، خلاقت و طبیعت سرسبز را در جان های ما تزریق می کند عجین شود. شهروندانی که میراث داران و به نوعی سرمایه های معنوی این شهر هستند که هدیه و مطاع ارزشمندی چون باغ و بوستان و درخت و فضای سبز را برای اخلاف و آیندگان بر جای گذاشتند تا در هیاهوی این زندگی پرمشقت و پرمساله، خانواده ها در زیر سایه آنها اندکی بیاسایند و تحمل مشکلات برایشان اندکی سهل و آسان شود.
اگر اکنون همه از اهمیت فضای سبز و ضرورت حفظ باغات سخن می گویند لازم است قبل از هر چیز، از آن سرمایه های حیاتی و بانیان نیکوکار این اقدام ارزشمند تقدیر شود. متاسفانه در اغلب محافل و رسانه های گروهی تنها به ضرورت حفظ و توسعه فضای سبز کفایت می شود و نام و یادی از این بزرگ مردان و بزرگ زنان که شاید جزو مشاهیر ادبی و تاریخی ما نبوده اند به میان نمی آید. در حالی که به حق باید گفت این شهروندان کاری ماندگار برای تبریز ما کرده اند. آنها بخشی از خاطرات شیرین دوران کودکی خود را به دلخوشی ها و هوای تازه تبریز پیوند کرده اند تا کام همه شهروندان و هموطنان شیرین شده و در نهایت ریه های شهر از هوای تازه آکنده شود. بنابراین بی انصافی است اگر طرحی و پروژه ای با عنوان فضای سبز و بوستان و پارک در شهرها به بهره برداری برسد و نامی و یادی از این نیکوکاران کم توقع سخنی به میان نیاید.
باغ توت گلگشت که اکنون به عنوان « بوستان قازان» از سوی شهرداری مطقه دو تقدیم شهروندان عزیز شده نمونه ای از همان میراث گرانبهای به یادگار مانده از بزرگمردان گذشته تبریز است. ثمره ی یکی از برکات همدلی چنین شهروندانی است. وراث و خانواده مرحوم مجتهدیلر به عنوان بانیان اصلی این فضای سبز در اقدامی مشارکتی و همکاری متقابل و با درک کمبودها و مشکلات شهری، در کنار شهروندان و شهرداری، با فکر و اندیشه ای متعالی و ابتکاری جالب، زمینه را برای تبدیل این میراث گرانبها به سرمایه ای ارزشمند و قابل استفاده عموم هموار کردند. نه تنها شهروندان خود تبریز که قطعا همه شهروندان و به ویژه بیماران و همراهان بیمار مراجعه کننده به مراکز درمانی این منطقه از این میراث سبز بهره مند خواهند شد و برای بانیان اصلی آن عاقبت به خیری آرزو خواهند کرد.
به عنوان یک شهروند خدمتگزار بر خود می بالیم که در رکاب چنین شهروندان و خانواده هایی هستیم که مصالح شهری و منافع شهروندی را بر نفع زودگذر دنیوی خویش ترجیح دادند و با همکاری دلسوزانه و کم توقع، نام خود و یاد نیاکان خویش را بر دفتر مشاهیر نیکوکار این شهر ثبت و ضبط کردند. خرسندیم که به رغم همه کمبودها و کاستی های گذشته، هنوز هم تبریز عزیز، به وجود و حضور چنین مردان و زنانی و نفس گرم چنین دلسوزانی مفتخر است.
نگرش نو، مدبرانه وراهبردی به وضعیت باغ های بزرگ شهری که از گذشته بر جای مانده امروزه نیاز اصلی مدیریت شهری است. چرا که از یک سو به دلیل کمبود آب و بالا رفتن هزینه ها، نگهداری از این فضاها به ویژه در مجموعه پر و متراکم شهری برای صاحبان این املاک سخت و دشوار است و از دیگر سو خدای ناکرده ، تغییر کاربری آنها به فضاهای تجاری یا مسکونی، دیگر توجیه پذیر نیست و فرهنگ شهروندی نیز آن را بر نمی تابد. بنابراین ترویج فرهنگ مشارکت جویانه و سه جانبه بین شهروندان، صاحبان باغات قدیمی و شهرداری و بسترسازی مناسب برای حفاظت اصولی از این میراث گرانبها و امکان استفاده عمومی از آنها، می تواند یک سیاست راهبردی باشد. اگر در گذشته مدیریت شهری تلاش خود را برای جلب مشارکت اقتصادی سرمایه گذاران و احداث مجتمع های مسکونی و تجاری متمرکز کرده بود اکنون لازم است فاز جدیدی از همکاری متقابل و مشارکت «شهروند _ شهرداری» گشوده شود. عزیز داشتن و ارزش نهادن به کار خداپسندانه شهروندانی که باغات خود را وقف ریه های شهر و شهروندان می کنند کوچکترین کاری است که هم مدیریت شهری تبریز و هم تک تک شهروندان باید آن را سرلوحه کار خود قرار دهند.
امید است با ترویج این فرهنگ زیبا و ماندگار در شهر اولین ها، یعنی همکاری و مشارکت نزدیک مدیریت شهری و باغداران قدیمی تبریز، بار دیگر شاهد ثبت اولینی دیگر در شهرمان باشیم.
به رسم ادب و سنت دیرینه ملی و اسلامی مان، یک بار دیگر نام و یاد همه بزرگمردان نیکوکار به ویژه بانیان باغ توت گلگشت (قازان) را زنده نگه می داریم و با صلواتی، روح درگذشتگان و پدران و مادران این خاندان را شاد می کنیم.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]